بررسی تأثیر عناصر اقلیمی در معماری شهری: مطالعه موردی شهر ماهشهر

مسکن که به ‌عنوان سرپناه از انسان در برابر سرما و گرما و حوادث محیطی محافظت می‌نماید، پیوندی مستقیم با اقلیم دارد. این پژوهش به بررسی تأثیر عناصر اقلیمی در معماری شهر ماهشهر پرداخته است. در این پژوهش، به منظور دستیابی به الگوی ساخت و ساز با هدف آسایش حرارتی، به طراحی اقلیمی منطقه و اقلیم‌های مشابه و بررسی آسایش حرارتی فضای داخلی مساکن در بافت شهر پرداخته شده است. این کار از طریق تحقیق میدانی و جمع‌آوری اطلاعات به‌وسیله ایستگاه‌های هواشناسی(آمار 30 ساله) موجود در سطح شهر در خصوص عناصر و ویژگی‌های خاص اقلیمی منطقه صورت گرفته است. پس از تعیین نوع اقلیم شهر ماهشهر به‌منظور بررسی میزان سازگاری اقلیمی مساکن شهر ماهشهر، وضعیت زیست اقلیمی شهر ماهشهر بر اساس معیارهای دمای مؤثر، گیونی محاسبه  شده است. سپس با استفاده از روش‌های تحلیلی- آماری که بر روی داده‌های ساعتی پارامترهای اقلیمی توسط نرم‌افزارهای Ecotect و Climate Consultant صورت می گیرد، شرایط زیست اقلیمی و ساختمانی منطقه مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج نشان می‌دهد که در ارزیابی شاخص دمای مؤثر تنها در ماهای آبان، اسفند و بهمن محدوده در شرایط آسایش اقلیمی قرار دارد. نمودار سایکرومتریک نشان داد که، شهر ماهشهر در 615 ساعت در محدوده آسایش قرار گرفته است و در دیگر ماه‌ها خارج از محدوده آسایش است. با توجه به بررسی‌های ارزیابی بیوکلیمایی محدوده مورد مطالعه، همه شاخص‌های زیست اقلیمی به‌دلیل شرایط دمایی بالای محدوده در شرایط نامطلوب آسایش اقلیمی بودند. در بررسی بافت قدیم شهر به‌دلیل این که به زوایای تابش خورشیدی کمتر اهمیت داده می‌شد و معمولاً اتاق‌ها در اطراف حیاط پراکنده بودند، در تمام ساعات روز در یک قسمت از ساختمان تابش وجود دارد که با توجه به شرایط اقلیمی ماهشهر که دما مهمترین پارامتر در ایجاد عدم آسایش اقلیمی است این عامل بسیار مهم است. همچنین به دلیل اینکه ساختمان‌ها با ارتفاع کمی از زمین ساخته می‌شدند ساکنین به دلیل وجود رطوبت در شرایط عدم آسایش قرار دارند.